Եղիշե Չարենց (Եղիշե Աբգարի Սողոմոնյան, 1897, մարտ 13 (նոր տոմարով՝ մարտ 25)- 1937, նոյեմբերի 27) - 20-րդ դարի հայ հանճարեղ բանաստեղծը:
Ծննդավարը` ԿԱՐՍ:
Չարենցը Գուրգեն Մահարուն պատմել է, թե Կարս էր եկել Չարենց ազգանունով մի բժիշկ, որի ցուցատախտակի «Չարենց» մակագրությունն էլ վերցրել է: Պատանեկան տարիների մտերիմները այլ բացատրություններ էլ են տալիս: Ըստ Կարինե Քոթանջյանի՝ բանաստեղծը Չարենց է մկրտվել, որովհետև մանկուց եղել է չար երեխա: Նրան այնքան են չար ասել, որ Չարենց էլ մնացել է: Իսկ Անուշավան Ջիդեջյանը (Վիվան) բանաստեղծի կողմից վկայել է, որ Չարենց անունն առաջացել էԱլեքսանդր Պուշկինի «Անչար» ոտանավորի հնչունական տեղաշարժերի հետևանքով:
Չարենցի ստեղծագործությունները
- Երեք երգ տխրադալուկ աղջկան (բանաստեղծություններ), Ղարս, 1914, 8 էջ:
- Կապուտաչյա հայրենիք (պոեմ), Թիֆլիս, 1915, 18 էջ:
- Դանթեական առասպել (պոեմ), Թիֆլիս, 1916, 64 էջ:
- Ծիածանը (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1917, 64 էջ:
- Սոմա (նոր վեդյան պոեմ), Թիֆլիս, 1918, 16 էջ:
- Ամբոխները խելագարված (պոեմ), Թիֆլիս, 1919, 16 էջ:
- Բոլորին, բոլորին, բոլորին (երեք ռադիոպոեմ), Երևան, 1920, 24 էջ:
- Երկերի ժողովածու, հատոր 1, (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1922, 336 էջ:
- Երկերի ժողովածու, հատոր 2, (էպիքական պոեմներ), Մոսկվա, 1922, 282 էջ:
- Պոեզոզուռնա, (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1922, 32 էջ:
- Ռոմանս անսեր, Մոսկվա, 1922, 23 էջ:
- Կապկազ թամաշա (պոեմ), Թիֆլիս, 1923, 46 էջ:
- Պոեմներ, Կ. Պոլիս, 1923, 239 էջ:
- Կոմալմանախ (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1924, 60 էջ:
- Մաճկալ Սաքոյի պատմությունը (պոեմ), Երևան, Պետհրատ, 1924, 24 էջ:
- Մաճկալ Սաքոյի պատմությունը, Երևան, Պետհրատ, 1924, 24 էջ:
- Ստամբոլ (պոեմ), Կ. Պոլիս, 1924, 14 էջ:
- Երեք փոքրիկ պոեմ «Լենին» շարքից, Բեռլին, 1925, 34 էջ:
- Մյուր դե Ֆեդերե (կոմունարների պատը Փարիզում, պոեմ), Երևան, Պետհրատ, 1925, 59 էջ:
- Լենինն ու Ալին, Երևան, Պետհրատ, 1925, 14 էջ:
- Երկիր Նաիրի (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1926, 223 էջ:
- Հիշողություններ Երևանի ուղղիչ տնից, Թիֆլիս, 1927, 288 էջ:
- Ժողովածու պոեմների, Թիֆլիս, 1927, 186 էջ:
- Ռուբայաթ (քառյակներ), Թիֆլիս, 1927, 45 էջ:
- Չորս բալլադ, Մոսկվա, 1929, 34 էջ:
- Էպիքական լուսաբաց, Երևան, Պետհրատ, 1930, 138 էջ:
- Երկեր, Երևան, Պետհրատ, 1932, 445 էջ:
- Գիրք ճանապարհի, Երևան, Պետհրատ, 1934, 318 էջ:
- Բորիս Ձնելաձե: Բալլադ գնդապետ Տոմսոնի, կոմերիտ տղի և գործադուլի մասին, Երևան, Պետհրատ, 1934, 41 էջ:
- Երկիր Նաիրի, Երևան, Պետհրատ, 1934, 268 էջ:
- Մաճկալ Սաքոյի պատմությունը, Երևան, Պետհրատ, 1936, 20 էջ:
- Պոեմներ, Երևան, Պետհրատ, 1936, 243 էջ:
- Դանթեական առասպել, Բեյրութ, 1945, 48 էջ:
- Գիրք ճանապարհի (հատընտիր), Հալեպ, տպարան «Անի», 1946, 28 էջ:
- Գիրք ճանապարհի, Բեյրութ, 1950, 317 էջ:
- Հատընտիր, Բեյրութ, 1953, 102 էջ:
- Գիրք ճանապարհի, Հալեպ, տպարան «Արևելք, 1954, 253 էջ:
- Ընտիր երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 619 էջ:
- Լենին (պոեմներ և բանաստեղծություններ), Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 48 էջ:
- Ամբոխները խելագարված, Բեյրութ, 1954, 16 էջ:
- Ընտիր երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 484 էջ:
- Եղիշե Չարենցի ամբողջական գործը, հատոր 1 (բանաստեղծություններ), Բեյրութ, 1955, 432 էջ:
- Ընտիր երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 358 էջ:
- Գրականության մասին (հոդվածներ, նամակներ, ճառեր), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1957, 218 էջ:
- Գիրք ճանապարհի, Հալեպ, 1959, 254 էջ:
- Գիրք ճանապարհի, Բեյրութ, 1959, 318 էջ:
- Խմբապետ Շավարշը, Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 26 էջ:
- Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 1, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1962, 392 էջ:
- Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 2, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1963, 399 էջ:
- Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 3, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1964, 375 էջ:
- Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 5, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1966, 649 էջ:
- Պոեմներ, Երևան, «Հայաստան», 1966, 184 էջ:
- Ամբոխները խելագարված, Երևան, «Հայաստան», 1967, 31 էջ:
- Ես իմ անուշ Հայաստանի (տեքստը հայերեն, ինչպես նաև ԽՍՀՄ ժողովուրդների ու արտասահմանյան 12 լեզուներով), Երևան, «Հայաստան», 1967, 29 էջ:
- Քնարերգական, արվեստ քերթության, գիրք իմաստության, տաղեր և խորհուրդներ, երգիծական փրկված պատառիկներ, Երևան, «Հայաստան», 1967, 364 էջ:
- Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 6, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1967, 804 էջ:
- Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 4, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1968, 626 էջ:
- Լենինն ու Ալին, Երևան,«Հայաստան», 1969, 39 էջ:
- Կոմիտաս (պոեմ), Երևան, «Հայաստան», 1969, 34 էջ:
- Ես իմ անուշ Հայաստանի...(բանաստեղծություններ), Երևան, «Հայաստան», 1970, 32 էջ:
- Ընտիր երկեր, Երևան, «Հայաստան», 1973, 434 էջ:
- Ամբոխները խելագարված, Երևան, «Հայաստան», 1975, 30 էջ:
- Բանաստեղծություններ, պոեմներ, բալլադներ, Երևան, «Լույս», 1976, 112 էջ:
- Երկիր Նաիրի, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 174 էջ:
- Ընտիր երկեր, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 366 էջ:[5]
- «Վերջին Խոսք» կյանքի վերջին տարիներին ստեղծված բանաստեղծությունների ընտրանի, Երևան, 2007, «Հայգիտակ», 328 էջ
